Kim jest ministrant?
Ministrant z łac. ministare – służyć, posługiwać, podawać, jest osobą pomagającą kapłanowi w sprawowaniu liturgii.

1. Ministrant jest POMOCNIKIEM – pomaga on w sprawowaniu Mszy świętej oraz innych nabożeństw liturgicznych. Jego zadaniem jest zarówno przygotowywanie darów ofiarnych, jak i pomoc w np. ubieraniu księdza przed liturgią.
2. Ministrant jest tym, który NIESIE ZNAKI – podaje pewne określone przedmioty, które dla liturgii są niezbędne i mają szczególne znaczenie. Te przedmioty mają pomóc wiernym wskazać na inną rzeczywistość.
3. Ministrant powinien sam BYĆ ZNAKIEM – swoją postawą wskazuje, jak należy przeżywać liturgię. Nie wystarczy tylko biernie brać w niej udział, ale czynnie uczestniczyć. Ministrant przez służenie wskazuje, że każde nabożeństwo liturgiczne sprawowane w kościele, jest nie tylko sprawą kapłana, lecz sprawą całej parafii i wszystkich wiernych. Poza kościołem ministrant swoim zachowaniem powinien ukazywać innym ludziom drogę do Chrystusa oraz jak najgodniej reprezentować Kościół, także poza nabożeństwami, czyli podczas obowiązków domowych, szkolnych itp.

Od kiedy istnieją ministranci?
Odpowiedź na to pytanie jest właściwie bardzo prosta: od kiedy w ogóle istnieje nabożeństwo. W narodzie izraelskim, w czasach starotestamentalnych było jedno pokolenie wybrane do służby w świątyni – pokolenie Lewiego. W powstającym Kościele w czasach nowotestamentalnych apostołowie potrzebowali kogoś do posługiwania wiernych. Wybrali więc siedmiu pomocników i nazwali ich diakonami, to znaczy sługami. Gdy wspólnoty chrześcijańskie stawały się coraz większe, wszystko co było do wykonania, dzielono w formie różnych zadań pomiędzy członków danej wspólnoty. Początków ministrantury możemy się dopatrywać już za czasów Jezusa Chrystusa. W Ewangelii św. Jana czytamy: „Andrzej, brat Szymona Piotra, rzekł do Jezusa: Jest tu jeden chłopiec, który ma pięć chlebów jęczmiennych i dwie ryby (…) Jezus wziął chleby i odmówiwszy dziękczynienie, rozdał siedzącym” (J 6, 8-9, 11). Tak, więc ów -ministrant- usłużył samemu Zbawicielowi i w ten sposób uczestniczył w cudzie rozmnożenia chleba i ryb, który uważamy za zapowiedź Eucharystii. Faktem jest, że od początku chrześcijaństwa Biskup sprawował Najświętszą Ofiarę wraz z asystą liturgiczną. Na początku byli to diakoni. Już w pierwszych wiekach chrześcijaństwa ukształtował się osobny urząd lektora. Był on sprawowany przez chłopców, którym stawiano wysokie wymagania moralne. Wspaniałe świadectwo lektorom tamtych czasów wystawił biskup Cyprian, męczennik z Kartaginy. W jednym ze swych listów opowiada o Aureliuszu, który odważnie bronił wiary i cierpiał z jej powodu. Biskup tak pisze: „Niech rozpocznie posługę lektora. Jego głos, którym wyznawał Boga w tak trudnych okolicznościach, zasłużył na to, by zabrzmiał przy uroczystym czytaniu słowa Bożego.” W późniejszych wiekach publiczne czytanie słowa Bożego zarezerwowane było wyłącznie dla osób przygotowujących się do kapłaństwa. W średniowieczu do mszy św. usługują klerycy, a od Soboru Trydenckiego (1545r.) ministranci. W oficjalnych dokumentach Kościoła wzmiankę na ten temat znajdujemy dopiero w -Mediator Dei- Piusa XII z 1947 r. Podczas Mszy Świętej w języku łacińskim służyło tylko dwóch ministrantów, zaś prezbiterium było oddzielone od reszty świątyni. Dopiero Sobór Watykański II (1962-1965) zajął się reformą liturgii i powrócił do starej tradycji Kościoła. Podkreślił rolę ludzi świeckich w sprawowaniu kultu Bożego i powierza na nowo funkcję lektora także osobom świeckim nie posiadających święceń. Liczny udział ministrantów i lektorów w liturgii wymaga jednak odpowiedniej troski o należyte przygotowanie ich do wykonywanych funkcji.

Modlitwa przed służeniem
Oto za chwilę przystąpię do ołtarza Bożego, do Boga, który rozwesela młodość moją. Do świętej przystępuję służby. Chcę ją dobrze pełnić. Proszę Cię, Panie Jezu, o łaskę skupienia, by myśli moje były przy tobie, by oczy moje były zwrócone na ołtarz, a serce moje oddane tylko tobie. Amen.

Modlitwa po służeniu
Boże, którego dobroć powołała mnie do Twej służby, spraw, bym uświęcony uczestnictwem w Twych tajemnicach, przez dzień dzisiejszy i całe me życie, szedł tylko drogą zbawienia. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.

X Przykazań Ministranta

1. Ministrant kocha Boga i dla Jego chwały wzorowo spełnia swoje obowiązki.
2. Ministrant służy Chrystusowi w ludziach.
3. Ministrant zwalcza swoje wady i pracuje nad swoim charakterem.
4. Ministrant rozwija w sobie życie Boże.
5. Ministrant poznaje liturgię i żyje nią.
6. Ministrant wznosi wszędzie prawdziwą radość.
7. Ministrant przeżywa Boga w przyrodzie.
8. Ministrant zdobywa kolegów w pracy i zabawie dla Chrystusa.
9. Ministrant jest pilny i sumienny w nauce i pracy zawodowej.
10. Ministrant modli się za Ojczyznę i służy jej rzetelną pracą.

Cenne uwagi dla Liturgicznej Służby Ołtarza

1. Pełniący posługę przychodzą do kościoła przynajmniej 15 minut przed rozpoczęciem liturgii. Czas ten przeznaczamy na modlitwę, na duchowe przygotowanie się do uczestnictwa w Eucharystii lub nabożeństwie oraz na ubranie się, przygotowanie potrzebnych rzeczy, pomoc w ubraniu celebransa.
2. Przychodząc do kościoła udają się najpierw przed tabernakulum, aby oddać pokłon Chrystusowi. Powinni więc wchodzić głównym wejściem do kościoła. Jeżeli ktoś wchodzi przez zakrystię, to nie przyklęka w kąciku, lecz udaję się przed ołtarz, gdzie jest obecny Gospodarz tego domu.
3. Udział służby liturgicznej we Mszy św. nie może ograniczyć się do wykonywania powierzonych im czynności. Posługa ma ich prowadzić do pełniejszego włączania się w święte obrzędy, aby uczestniczyć w nich „świadomie i owocnie”.
4. Spełnianie określonych czynności w liturgii nie może mieć charakteru występu, lecz posługi. Należy więc podkreślać przekazywana treść, a nie samego siebie.
5. Wszyscy członkowie zespołu liturgicznego pełniący posługę w prezbiterium biorą udział w procesji wejścia i uczestniczą w całej liturgii na swoich miejscach. Do zakrystii wychodzą tylko w razie konieczności.
6. Swoje czynności wykonują we właściwym czasie, bez pośpiechu, nigdy przed zakończeniem czynności poprzedzającej.
7. Do Komunii św. przystępują pierwsi przed pozostałymi wiernymi.
8. Swoją postawą i zachowaniem się dają wiernym przykład właściwego i pełnego uczestnictwa w Eucharystii.

Postawy liturgiczne

1. Postawa siedząca

Jest postawą słuchania i skupienia. Siedzimy w czasie czytań, psalm responsoryjnego, kazania, przygotowania darów, ogłoszeń parafialnych. Nie garbimy się!

2. Postawa stojąca

Jest postawą szacunku i gotowości. Stoimy w czasie obrzędów wstępnych i obrzędów zakończenia z wyjątkiem ogłoszeń, w czasie śpiewu przed ewangelią i w czasie ewangelii, wyznania wiary i modlitwy powszechnej, po przygotowaniu darów do przeistoczenia i od śpiewu „Ojcze nasz…” do „Baranku Boży…” włącznie. Stoimy wyprostowani ze złożonymi rękoma!

3. Postawa klęcząca

To postawa modlitwy, czci i największego uwielbienia. Klęczymy zawsze przed Najświętszym Sakramentem, czyli w czasie przeistoczenia, przy otwartym tabernakulum, w czasie komunii, przed Najśw. Sakramentem w monstrancji i na słowa „Oto Baranek Boży…” Klęcząc zawsze mamy złożone ręce!

4. Leżenie krzyżem – w Wielki Piątek i w czasie święceń kapłańskich (dotyczy kapłana).

Gesty liturgiczne

1. Przyklęknięcie

Oznaka uwielbienia i adoracji. Przyklękamy zawsze na prawe kolano i nie robimy przy tym nic innego (np. znaku krzyża). Przyklękamy tylko przed Najświętszym Sakramentem.

2. Ukłon

Zastępuje przyklęknięcie. Wykonujemy go przekazując znak pokoju.

3. Gesty rąk

ręce złożone znak krzyża uderzenie w pierś Gesty muszą być wykonywane, powoli, starannie na chwałę Bożą. Po tym, jak je wykonujesz, można poznać Twoją miłość do Chrystusa.

Kolory liturgiczne

1. Biały – kolor radości

Boże Narodzenie i okres Bożego Narodzenia; Uroczystość Zmartwychwstania i okres Wielkanocny; Święta ku czci Chrystusa; Święta ku czci Świętych, którzy nie byli męczennikami.

2. Czerwony – kolor krwi, ognia, miłości, królewski

Niedziela Palmowa; Wielki Piątek; Uroczystość Zesłania Ducha Świętego; Święta ku czci Świętych Męczenników.

3. Fioletowy – kolor pokuty i żałoby

okres Adwentu; okres Wielkiego Postu; podczas Mszy św. pogrzebowych.

4. Zielony – kolor nadziei i życia

w niedziele zwykłe; dni powszednie okresu zwykłego w ciągu roku.

5. Różowy – kolor radości wśród pokuty

III Niedziela Adwentu; IV Niedziela Wielkiego Postu.

Mały słownik liturgiczny

ABSOLUCJA (rozgrzeszenie) – udzielane przez kapłana w sakramencie pokuty odpuszczenie grzechów.

ADORACJA – oddanie czci, uwielbienie, uniżenie się przed Bogiem, hołd oddawany Bogu.

AKOLITA – posługujący w liturgii (przygotowuje ołtarz i dary ofiarne oraz pomaga w Rozdawaniu Komunii św. i udzielaniu Komunii chorych).

AKOLITKI – lichtarze z płonącymi świecami, używane w czasie czytania Ewangelii oraz w procesjach niesione obok krzyża.

ALBA – długa, biała, spodnia szata liturgiczna (kapłana i służby liturgicznej w czasie liturgii), symbolizująca łaskę chrztu św.

ALUMN – student Seminarium Duchownego (częściej używa się określenia kleryk).

AMBONA – miejsce do czytań biblijnych oraz wygłaszania homilii (kazań), dziś najczęściej pulpit zwany ambonką, usytuowany w prezbiterium.

AMPUŁKI – są to naczynia liturgiczne w kształcie małych dzbanuszków, w których podaje się wino i wodę do mszy św.

ANIOŁ PAŃSKI – modlitwa odmawiana rano, w południe i wieczorem dla uczczenia Wcielenia Bożego i Macierzyństwa Najświętszej Maryi Panny.

ANTYFONA – refren rozpoczynający i kończący psalm w liturgii godzin, używany też podczas Mszy św. i w nieszporach.

APOKRYFY – księgi wczesnochrześcijańskie tematycznie związane z Pismem św. (często zawierają opisy z życia Pana Jezusa).

APOSTOLAT – urząd głoszenia Ewangelii i posługa sakramentalna (duchownego), w przypadku świeckich – czynne zaangażowanie w Kościele poprzez przykład życia i modlitwę.

APSYDA – półkolista wnęka w ścianie kościoła lub kaplicy, zwykle w niej miejsce na tabernakulum lub krzesła dla kapłana.

ARCHIDIECEZJA – jednostka terytorialna administracji kościelnej.

ARCYBISKUP – tytuł biskupa stojącego na czele archidiecezji (metropolii).

ASPERSJA – liturgiczne pokropienie wiernych wodą święconą, jako przypomnienie chrztu, jego skutków i zobowiązań.

ASYSTA – diakon lub dwaj diakoni towarzyszący biskupowi, bądź kapłanowi w uroczystej celebracji.

AUREOLA – koło otaczające głowy świętych (symbolizujące świętość).

BALDACHIM – ozdobny daszek lub ozdobna osłona z materiału nad godnymi czci miejscami i osobami, przede wszystkim jako osłona niesiona nad Najświętszym Sakramentem.

BAPTYSTERIUM – wolno stojąca kaplica chrzcielna lub element dawnych kościołów biskupich, w kościołach parafialnych przeważnie tylko chrzcielnica.

BAZYLIKA – w sensie architektonicznym – kościół wielonawowy (nawa główna wyższa od naw bocznych), basilica minor – tytuł nadawany znaczniejszym kościołom.

BEATYFIKACJA – uznanie za błogosławioną, osobę zmarłą w opinii świętości (poprzedzone procesem beatyfikacyjnym).

BIBLIA – Pismo Święte – zbiór ksiąg napisanych pod natchnieniem Ducha Świętego zawierających słowo skierowane do ludzi przez Boga.

BIERZMOWANIE – sakrament wtajemniczenia chrześcijańskiego, w którym człowiek otrzymuje w szczególny sposób Ducha Świętego.

BINACJA – dwukrotne odprawianie Mszy św. jednego dnia.

BIRET – nakrycie głowy duchownych katolickich.

BISKUP – zwierzchnik Kościoła lokalnego (diecezji), który przewodniczy wspólnocie wiernych mocą bezpośredniego apostolskiego pełnomocnictwa.

BŁOGOSŁAWIEŃSTWO – życzenie uzyskania specjalnej przychylności Bożej dla jednostki, wspólnoty lub rzeczy, przez odpowiednie słowa i towarzyszące im gesty sakralne, modlitwa nad rzeczą lub osobą w celu uproszenia pomocy od Boga.

BREWIARZ – księga do odprawiania modlitwy uświęcenia dnia (liturgii godzin) przez duchownych i świeckich.

BURSA – sztywna torebka do zawieszenia na szyi, na naczynie z Komunią chorych.

CELEBRANS – kapłan przewodniczący zgromadzeniu liturgicznemu.

CEREMONIARZ – osoba przygotowująca i koordynująca różne posługi oraz dbająca o spokojny, harmonijny przebieg uroczystości.

CHRZEST – pierwszy i najpotrzebniejszy sakrament, uwalnia od grzechu pierworodnego i wszystkich innych grzechów, i włącza do Wspólnoty Kościoła.

CIEMNICA – miejsce w kościele gdzie przechowuje się Najświętszy Sakrament w noc z Wielkiego Czwartku na Wielki Piątek.

CINGULUM – pasek służący do przepasywania alby, element stroju liturgicznego.

CREDO – wyznanie wiary (łac. credo – wierzę).

CUSTODIA (kustodia) – naczynie, w którym przechowuje się Najświętszą Hostię do wystawienia w monstrancji.

CYBORIUM – puszka (naczynie) do przechowywania Eucharystii pod postacią chleba.

DARY OFIARNE – rzeczy i akty wewnętrzne, które człowiek składa Bogu w czasie Mszy św. Przede wszystkim są to dary chleba i wina, które oznaczają wszelką ofiarę człowieka.

DZWONKI OŁTARZOWE – pojawiły się w liturgii w wieku XIII, zwracają uwagę wiernych na zmianę postawy liturgicznej, zwołują lud i wielbią dźwiękiem Boga.

HOMILIA – jest to słowo kapłana skierowane do wiernych na tle usłyszanych czytań biblijnych.
HYMN – uroczysta pieśń śpiewana na cześć Boga lub świętych.

KIELICH – jest to naczynie liturgiczne, w którym w czasie mszy św. składa się wino do konsekracji.

KOMŻA – krótsza szata liturgiczna, zawsze koloru białego; od IX wieku strój ministranta.

KUSTODIA – jest to mała puszka, w niej przechowuje się Najświętszą Hostię przeznaczoną do monstrancji.

LEKCJONARZ – księga zawierająca czytania biblijne na poszczególne dni w roku.

MONSTRANCJA – przedmiot liturgiczny w którym umieszcza się Hostię celem adoracji lub procesji.

ODPUST PARAFIALNY
Kim jest ministrant?
OŁTARZ – jest to stół, na którym składa się Najświętszą Ofiarę i przy którym rozdziela się Ciało Pańskie.

ORACJA – uroczysta modlitwa odmawiana przez kapłana w imieniu wiernych.

ORNAT – wierzchnia ozdobna szata liturgiczna kapłana odprawiającego Mszę św.

PALKA – służy do nakrycia kielicha mszalnego; kwadratowy kawałek usztywnionego płótna.

PASCHAŁ – świeca symbolizująca Zmartwychwstałego Chrystusa.

PASTORAŁ – ozdobna laska używana przez biskupa jako symbol posługi pasterskiej otrzymanej od Chrystusa.

PATENA – naczynie liturgiczne, na którym składa się w czasie Mszy św. chleb do konsekracji.

PREZBITERIUM – część kościoła, w której znajduje się ołtarz główny.
PROCESJA – uroczysty pochód religijny połączony ze śpiewem.

RESPONSORIUM – powtarzane wersety psalmu stanowiące odpowiedź człowieka na Słowo Boże.

SANCTISSIMUM – łacińska nazwa Najświętszego Sakramentu.

SŁUŻBA LITURGICZNA – zespół ludzi, chłopców i dziewcząt, którzy w czasie sprawowania liturgicznych obrzędów spełniają posługę w sposób określony przepisami Kościoła.

STUŁA – część stroju liturgicznego – znak władzy kapłańskiej.

ŚWIĄTYNIA – miejsce gdzie Bóg jest szczególnie obecny i czczony.

TABERNAKULUM – miejsce w kościele, w którym przechowuje się Najświętszy Sakrament.

WIERNOŚĆ SŁOWU – dobry ministrant to taki który w życiu codziennym dotrzymuje Panu Bogu i ludziom obiecanego słowa.

WODA ŚWIĘCONA – jest wodą pobłogosławioną przez kapłana, przeznaczoną do czynności liturgicznych.

.